10 sposobów na ochronę oczu podczas pracy z ekranem

Częste korzystanie z wyświetlaczy – np. monitorów, smartfonów czy tabletów – prowadzi do nadwyrężenia oczu, szyi i ramion. Jeśli ten problem brzmi znajomo, warto zapoznać się z poniższym artykułem i dowiedzieć się, jak można temu przeciwdziałać.

Poniższy tekst jest tłumaczeniem artykułu ITmedia opublikowanego 3 marca 2014. Copyright 2014 ITmedia Inc. Wszystkie prawa zastrzeżone.

Każdemu zdarzyło się kiedyś czytać książkę lub korzystać ze smartfona podczas jazdy pociągiem, kiedy słońce padało zza pleców na kartki lub ekran przeszkadzając w lekturze lub powodując irytujące odblaski.

Na stanowisku komputerowym mogą występować podobne warunki, a użytkownik często nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Na przykład w przypadku, gdy oświetlenie znajduje się na środku pomieszczenia, a monitor stoi w takim miejscu, że użytkownik siedzi twarzą w kierunku ściany, może wystąpić podobne zjawisko jak podczas jazdy pociągiem (choć poziom jasności jest wówczas inny). W takiej sytuacji warto rozważyć zmianę rozkładu pomieszczenia.

Światło odbijające się od ekranu może pogłębić zmęczenie wzroku. Błyszczące, odblaskowe panele zapewniają prawidłowe wyświetlanie czerni i kolorów, dlatego dobrze nadają się do oglądania filmów, ale jednocześnie odbijają światło z zewnętrz. W biurze lub podobnym pomieszczeniu od ekranu mogą się odbijać światła i inne wyświetlacze, powodując dekoncentrację i zmęczenie wzroku.

Do regularnej pracy z komputerem najlepiej nadają się antyodblaskowe panele LCD, które nie odbijają światła. W przypadku urządzeń z panelem odblaskowym ekran można pokryć specjalną powłoką o niskim stopniu odbijania światła.

Warto również pamiętać o monitorowaniu temperatury w pomieszczeniu i kierunku, w którym dmucha powietrze. Klimatyzacja może wysuszać oczy, dlatego nigdy nie należy siedzieć w miejscu, gdzie powietrze dmucha nam bezpośrednio na twarz.

W drugiej kolejności należy przyjąć odpowiednią postawę, pokazaną na poniższej ilustracji:

Po zakupie monitora często zostawiamy jasność ekranu na poziomie domyślnym, zapominając, że dopasowanie go do warunków otoczenia może znacznie ograniczyć zmęczenie oczu. Na przykład w biurze o normalnym natężeniu oświetlenia 300-500 luksów jasność ekranu należy ustawić na poziomie ok. 100-150 cd/m².

Większość osób nie wie, co się kryje za tymi liczbami, dlatego zamiast konkretnych wartości lepiej jest zapamiętać prosty trik: zwykła, biała kartka papieru może posłużyć jako wygodny punkt odniesienia. W typowym dla danego pomieszczenia oświetleniu porównaj kartkę z ekranem i dopasuj jasność monitora tak, aby była jak najbliższa papieru – uzyskasz w ten sposób optymalne ustawienie jasności.

Ta metoda przynosi dodatkowe korzyści pracownikom biurowym, którzy często korzystają jednocześnie z monitora i papierowych dokumentów. Im lepiej dopasujemy jasność ekranu i dokumentów, tym mniej będą się męczyły oczy przy ciągłym przenoszeniu wzroku.

Jeśli oświetlenie w pomieszczeniu z monitorem drastycznie się zmienia w zależności od pory dnia, jasność ekranu także musi się zmieniać, w przeciwnym wypadku regulacja poziomu jasności jest bezużyteczna. Ręczne dopasowywanie ustawień kilka razy w ciągu dnia może się stać uciążliwe, dlatego warto rozważyć kupno monitora wyposażonego w funkcję automatycznej regulacji poziomu jasności.

Większość dostępnych na rynku paneli LCD wykorzystuje podświetlenie LED, a używany w nich mechanizm regulacji jasności może powodować zmęczenie oczu. Szczególną ostrożność zaleca się w przypadku paneli z systemem PWM (modulacji szerokości impulsów). W tego typu panelach kontrola jasności ekranu jest powiązana z czasem migania diod LED: im dłużej się świecą, tym ekran jest jaśniejszy i odwrotnie – im dłużej są wyłączone, tym ekran jest ciemniejszy.

Niektóre osoby odbierają to jako migotanie ekranu, które prowadzi do zmęczenia wzroku. Każdy postrzega to zjawisko inaczej, dlatego zdarza się, że jedna osoba korzysta z monitora bez problemów, a druga nie może na nim pracować z powodu uciążliwego migotania. To powoduje, że czasami ciężko jest zidentyfikować monitor jako źródło problemów z oczami.

Jedynym sposobem walki ze zjawiskiem migotania jest dobranie odpowiedniego monitora. Niektóre modele używają specjalnego systemu przyciemniającego, takiego jak nie wywołujący migotania system DC (Direct Current), albo hybrydowy system EyeCare Dimming, wykorzystywany w produktach EIZO. Zakup takiego monitora może wyeliminować problemy z oczami nawet, jeśli ich przyczyny były użytkownikowi nieznane.

Wspomniany przed chwilą hybrydowy system EyeCare wykorzystuje przyciemnienie DC przy wysokim poziomie jasności i przyciemnienie PWM przy niskim poziomie jasności, jako że przy niskiej jasności PWM odtwarza kolory lepiej niż DC i zmniejsza efekt migotania ekranu.

Jeśli większe zmęczenie oczu zbiegło się w czasie z rozpoczęciem pracy na nowym monitorze, przyczyną problemów może być właśnie migotanie ekranu. Aby to sprawdzić, wystarczy zamienić się na monitory ze współpracownikiem i zobaczyć, czy problem zniknie.

Ostatnio coraz częściej winą za zmęczenie oczu obarcza się niebieskie światło, czyli światło widzialne o długości fali zbliżonej do ultrafioletu.

Jeśli wymienione wyżej sposoby nie przyniosły żadnych rezultatów i zmęczenie oczu nie ustąpiło (albo wręcz się pogarsza), warto rozważyć wizytę u lekarza okulisty, który udzieli fachowej porady. Specjalistyczna konsultacja może pomóc we wczesnym wykryciu niebezpiecznych chorób oczu takich jak jaskra.

Opinia okulisty stanowi również dobry punkt wyjścia do rozmowy z pracodawcą o ewentualnej zmianie środowiska pracy pod kątem zdrowia i ergonomii.

Jak widać na podstawie omówionych dotychczas punktów, skuteczna ochrona oczu wymaga sporo wysiłku. Mimo to nasze starania będą miały ograniczoną skuteczność, jeśli monitor nie spełnia określonych standardów jakości.

Jeżeli sposoby 1-9 nie przyniosły pożądanych rezultatów, warto zainteresować się samym monitorem.

Na przykład monitory EIZO FlexScan z serii EV skupiają się na ochronie oczu użytkownika i oferują funkcje odpowiadające zagadnieniom omawianym w punktach 1 (środowisko instalacji), 2 (prawidłowa postawa), 3 (odpoczynek i przerwy w pracy), 5 (poziom jasności), 6 (migotanie obrazu) i 7 (niebieskie światło).

Monitory FlexScan z serii EV nie wymagają ręcznej regulacji ustawień, oferując automatyczne funkcje do ochrony oczu. To idealne rozwiązanie dla osób, które wiedzą jak dbać o oczy przy pracy z komputerem, ale są zbyt zajęte, by samodzielnie wprowadzać pojedyncze ustawienia.

W powyższym artykule przedstawiliśmy różne sposoby ochrony oczu podczas pracy z komputerem. Niestety w natłoku codziennych zajęć i obowiązków wiele osób o nich zapomina. Często zdarza się także, że nawet regularne stosowanie tych metod nie przynosi odpowiednich rezultatów z powodu złej jakości samego wyświetlacza. Kupno nowego, porządnego monitora to spory wydatek, ale w ostatecznym rozrachunku wydajne urządzenie z licznymi funkcjami eliminującymi zmęczenie oczu i konieczność ręcznej regulacji to naprawdę opłacalna inwestycja. Monitor dobrej jakości pomaga chronić oczy, a także zwiększa produktywność i wydajność w pracy.